Hirumilako mamuak: Abadiaseko Hegomendebaldeko Orratza.

Maladetaren hegoaldeko isurialdea Cregüeñako haranaren gainean dago, izen bereko aintziraren gainetik 800 metrora.Maladetako tontorretik Montes Malditoseko ertzak hegoaldera begiratzen du Maldito lepora hurbil dauden bi aurretontorretara heldu arte. Aurretontor hauek 3279 m. eta 3259 metroko altitude dituzte. Garaiena, tradizionalki Maladetako Hego Tontorrari, Buysek Abadias Tontorra izena jarri zion, jatorriz Benasquekoa, eta Anetoko lehoia goitizenaz, eta Benasqueko Jose Sayóren suhia zen, "Pepe el de Llausia, zein Renclusako aterpe berriaren zaindaria izan litzatekeen, 1916ko abuztuaren 5erako zegoen inagurazio aurreikusita baina Uztailaren 27an Mahomako zubian tximista batek hil zuen bere bezeroarekin, Adolf Blass alemaniarra, batera. Pasadizu honen lekukoa mosén Oliveras izan zen eta bere liburuan "Els llamps de la Maleïda" [Gili, Barcelona, 1917; Cossetania, Valls, 2003]. jaso zuen . Antonio Abadias Teresa Sayó ezkonduta zegoen eta aterpeko lehenengo zaindaria izan zen 1917an espero zen urte bat beranduago drama dela eta.

Aurretontor txikitik, honek goragune eskasa duenez(Buyseren 1093 gainontzeko kota), hegomendebalderantz ezproi garrantzitsua berak Hegoekialdean pareta handia sortzen du, hau Abadiaseko tontorra edo Maladetako kontra-horma ezagutzen da. Horma honek hiru ezproi ditu eta ezagutzen dutenek esaten dute mendigune osoko granito eta eskaladarik onenak han bertan aurkitzen direla [Dalmau, Joan Miquel. "3404 Aneto". Barrabés, Cuarte, 2001].

Aipatutako ezproiren mendebaldeko muturrean orratz badago kontra-hormatik guztiz alderatuta. Orain arte argitaratu eskalada-gidetan ez da agertzen eta Buyseren gainontzeko koten artean ezta ere. Armengaud eta Jolisen C.E.C.ko Posets-Maladetako gidan zehaztu gabeko aipamena irakur daiteke. 332 zenbakidun ibilbidean Maladetara iristen dena orratz bat eskubitik saihesten du [1954ko abuztuaren 3, Andre Armengaud]. 1972ko uztailaren Maladetako Hegomendebalde aldean eskalada bidea ireki zuten Dulloit eta Gallegok, baina ez diote orratzari erreferentzi egiten [Revue Annuelle du Groupe Pyrénéiste d'Haute Montagne. Altitude nº49, p.29].

Cregüeñako ertzetik ikusita Abadiaseko HM Orratza. (Argazkilaria: Alfredo Goitia)

2012ko abuztuaren 12 eta 13 Jesus Mari eta Josu hara joan ziren orratza aztertzera. Coronaseko arrantzaleen aterpetik abiatu ziren eta Cregüeñako lakuan bibak egin zuten. Hurrengo egunean Orratzera igo ziren. Hegoekialdetik hasi ziren eskalada luzatzeko V+ graduko bi soka luze egin zituzten, Orratzako lepotxora iristean zati hau bukatu zuten iparaldetik zeharbide horizonta eginik Lepotxora ere iritsi daiteke Iparekialdekoan daude kanaletatik (III gradukoak). Lepotxotik zuzen-zuzen V graduko pauso bat gainditu zuten, hortik aurrera IV graduko zailtasuna mantentzen da. Tontorretik hamar metro behera iltze bat zinta ustelduarekin aurkitu zuten. Tontorrera iristeko bloketan iltze bat eta pare bat kordino mailloarekin utzi zituzten tontorretik rappela egiteko.

Jesus Mari eta Josuk erabili zuten eskalada bidea. (Egilea: Josu Linaza)

Aurreko igoerei buruzko zerbait jakiteko asmoz aldea ezagutzen dutenen artean galdetu dugu inork ez digu ezer esan, Baina Iñaki Zuza hernaniarrak komentatu digu 1985ko irailean orratz hau Antxon Gorrotxategi eta Iñaki Ruizek igo zuten, eta beraienak izango lirateke aurkitutako materiala, horrela Gorrotxategik baieztatu du, baliteke hau lehenengo igoera izatea.

Ezproitik, bere altuera aterata, argazki izugarria (Argazkilaria. Josu Linaza)

Abadiaseko hegomendebaldeko orratzak 22 metroko goragunea ditu; hori dela eta, orain arte aurkitutako hirumilako mamurik garrantzitsuena da

Datu teknikoak:
Abadiaseko HM Orratza...... 31T 306361 4723946 z:3085
Orratzako lepotxoa.....31T 306372 4723956 z:3063

Ekintza kontsultatu nahi baduzue hurrengo estekan:
Aguja SW. de Abadías.

FTer (Fidelek itzuli du)