Joan Garciaren hirumilako zerrenda (1983).
1983an Joan Garciak, Barcelona Excursionista Pirenaiceko bazkidea, hirumilako zerrenda berria argitaratzen du erkideko buletinean. Kasu honetan bere mendizaletasunaren ondorioa da. Bost urtean zehar, 1977ko abuztutik 1982ko abuztura, egileak 138 hirumilakoak igo zituen zeinenak bere zerrendan agertzen ziren, horretarako 75 egun behar zituen. Zerrenda osoa, zehats-mehakoa, eta 1983ko klubeko buletin 296.,297.,298., 299., zenbakidunetan argitaratua izan zen. Ezin dugu aurkiti 299 zenbakiduna. Gainera, Joan Garciak aipatzen du zerrenda osoa aurrez kaleratzen duela 284 zenbakidun bulletinan, ez dakigu zein urtetan kaleratzen denik ezin baitgu aurkitu.Bigarren agerkarian Joan Garciak aurkitu ahal zituen bi aurreko zerrenda aipatzen du, baina ez dakigu zeintzuk izan zitekeen, 299. zenbakiduneanagertzen baitira.Blog honen irakurle batek bi aletaz (Club Excursionista Pirenaicen 284 eta 299 zenbakidunak) informazioren bat eman diezakegu eskertuko genioke.
Joan Garciak, 1977an Manuel Cortesek egin zuen bezala, mendilerroa alde edo mendigune ezberdinak banatzen ditu eta mendebaldetik ekialdera ordenatzen dituena.Multzo hori geroko Buysek erabiliko du. Era berean, bere kokapen nazionala esaten du "E" espainakorakoak"F" frantziakorakoak eta "E-F" mugakorakoak.
Tontor zerrenda ez ezik mendigune bakoitzaren sarbideak, kartografia, gidak eta berak egindako ohar oso interesgarriak ere Joan Garciak aipatzen du historia eta tontor batzuen baldintzak erreferituz.Informazio honetan altitude desadostasun eta bere ustetan tontor anonima batzuk ere agertzen dira eta eragin handia izango dute geroko zerrendetan.
Jarraian, Joan Garciaren hiumilako zerrenda errepikatuko ditugu; halaber berak egindako oharrak gehituko dugu zifra baten bidez erreferitutako izenaren ondoan. Gure oharrerako letrak erabiliko ditugu. Pica d´Estatseko aldea ez dugu aipatuko falta zaigun buletinean agertu baitzen.
| Balaitous-Infiernos | ||||||
| Frondella Occ. (1) | 3006m | E | ||||
| Frondella Central | 3025m | E | ||||
| Frondella Oriental | 3063m | E | ||||
| Pico Anónimo (Aiguille Cadiar) | 3022m | E | (a) | |||
| Balaitous (Pico Moros) | 3144m | E-F | (b) | |||
| Torre de Costerillou (T. Cadier) | 3049 | E-F | ||||
| Aguja d'Usell | 3022m | E-F | ||||
| Gran Facha | 3005m | E-F | ||||
| Infierno Occ. (2) | 3076 | E | ||||
| Infierno Cent. | 3072 | E | ||||
| Infierno Or. | 3056 | E | ||||
| Pico de los Arnales (3) | 3006m | E | ||||
| Garmo Negro (4) | 3051m | E | ||||
| Pico de Algas (Pico de la Bandera) | 3021m | E | (c) | |||
| Pico Arnalas (Argualas, Arualas) | 3046m | E | (d) |
(1) IGNko mapan (Carte Touristique 274), tontor hau modu argian kokaturik dago, hau ez da Alpina Argitaletxearenean gertatzen, zeinean tontorra seinalatzen dute sestra-kurbak ez dira hirumila metrotara iristen. Horregatik ez da hirumilako zehatza agertzen, kontuan hartuta,biek argibide iturrien arteko aldeak.
(2) C.E.C. gidaren arabera (Vignemale-Monte Perdido) hiru tontorretako multzoari "Quijada de Pondiellos" esaten zaio.
(3) Tontor honen toponimia eta altuerari dagokien. hurrengo hirurak bezala, kontsultatutako argibide iturrien arteko aldeak oso handiak dira. Nahasketa hori kontuan hartuz Alpina argitaletxearen hizpidea aukeratu da.
(4) Tontor hau eta hurrengo biak "Picos de las Argualas" izendatzen dira. Argualas izan zen lehenengo hirumilakora lurralde espainiarean eta espainiar bat igo zena (1790rean V.Heredia eta R.Junker).
(a) Kartografia ofizial espainiarrean tontor hau pico Anonimo agertzen da.Hala ere, 1919 abuztuko Commission de Toponymie et de Topographiek Pico Cadier bataiatu zuen.
(b) (c) Moros eta La Bandera toponimoak jakiteko non datozen blog honetako sarrera begiratu Salvador Morales (1973).
(d) 1936ko kartografia ofizial espainiarrean Arnalas agertzen da Argualas tontorra esateko.
| Vignemale | ||||||
| Pique-Longue (G.Vignemale) | 3298m | E-F | ||||
| Pitón Carré (Jumeaox) | 3197m | F | (e) | |||
| Punta Chausenque (1) | 3204m | F | ||||
| Petit Vignemale (2) | 3032m | F | ||||
| Pico del Clot de la Hount | 3289m | E-F | ||||
| Pico de Cerbillona | 3247m | E-F | ||||
| Pico Central | 3235m | E-F | ||||
| Montferrat | 3219m | E-F | ||||
| Gran Tapou | 3150m | E-F | ||||
| Tapou Milieu | 3130m | E-F |
(1) Pirinioetako tontorrik altuena eremu frantziarrean kokaturik hau da.
(2) Dudarik gabe hau da hirumilakoak duen igoera motza eta azkarrena aterpe batetik kasu honetan Baysellanceko aterpetik. Baina aipatutako aterpearen sarbidea ez da hain motza ezta azkar ere ez.
(e) Pitón Carré edo Jumeaux, 1968ko Ollivier Vignemale-Monte Perdido gidan erabilitako izena.
| Marboré-Monte Perdido | ||||||
| Gabietous Occ. (1) | 3034m | E | ||||
| Gabietous Or. | 3031m | E-F | ||||
| Taillón | 3144m | E-F | ||||
| El Casco | 3006m | E-F | ||||
| Torre de Marboré | 3009m | E-F | ||||
| Espalda de Marboré | 3073m | E-F | ||||
| Pic Occ. de la Cascada (2) | 3095m | E-F | ||||
| Pic Central de la Cascada | 3106m | E-F | ||||
| (Pic Brulle) | ||||||
| Pic Or. de la Cascada | 3161m | E-F | ||||
| Marboré | 3248m | E-F | ||||
| Petit Astazú | 3012m | E-F | ||||
| Grand Astazú | 3071m | E-F | ||||
| Cilindre de Marboré | 3325m | E | ||||
| Dedo del Monte Perdido | 3178m | E | ||||
| Monte Perdido | 3355m | E | ||||
| Soum de Ramond (P. Añisclo) | 3254m | E | ||||
| Punta de las Olas | 3002m | E |
(1)Ibilgailuz leku batetik erraz sartzea Gabietoak dira hirumilakoek gutxiengo ibilbide eta desnibelak dituztenak. Bujarueloko lepotik (Gavarnieko errepidetik) 800 metro gorabeherakoa eta bide arrunteko ibilbidea 2 kilometroko edo da.Baina zailtasuna kontuan izanik ez da hain erraza Pirinioetako hirumilakoetara igoerekin bide arruntetik alderatuz.
(2) Ez da oso argi zeintzuk diren Urjauziaren Tontor guztiak mapa eta giden arabera eta gainera han bertan oso zaila da ikustea benetako tontorrak muino asko baitaude. Urjauziaren tontor guztiak igo nahi bada arruntena da isurialdeko tontor guztiak igotzea, bestalde honek ez du aparteko zailtasunik eskaintzen.
| La Munia | ||||||
| Peña Robiñera (Lauseres) (1) | 3003m | E | ||||
| La Munia | 3133m | E-F | ||||
| Petite Munia | 3095m | E-F | ||||
| Pico de Sierra Morena | 3090m | E-F | ||||
| Pico de Troumouse | 3085m | E-F | ||||
| Pic Heid | 3022m | F | ||||
(1) CECeko gidan (Vignemale-Monte Perdido), tontor honek 2983 metroko altuera ditu, Kontsultatutako iturri guztietan( gidan agertzen den mapa txikia barne) 3003 metroko altuerarekin agertzen da.
| Pic Long-Nèouviélle (1) | ||||||
| Pic de Crabounouse | 3021m | F | ||||
| Pic Bougarret | ||||||
| (Pic d'Estibère Bonne) | 3031m | F | ||||
| Dent d'Estibère Male | 3017m | F | ||||
| Pic Long | 3192m | F | ||||
| Pic Maubic | 3058m | F | ||||
| Pic Badet | ||||||
| (Pic d'Estibère Male) | 3160m | F | ||||
| Pic Maou | 3074m | F | ||||
| Pic Campbieil | 3157m | F | ||||
| Pic d'Estaragne | 3006m | F | ||||
| Turón de Nèouviélle (2) | 3035m | F | ||||
| Pic des Trois Conseillers | ||||||
| (Pic de Maniportet) | 3039m | F | ||||
| Nèouviélle (Pic d'Aubert) | 3091m | F | ||||
| Pic Ramougn | 3011m | F |
(1) Hau da mendigune piriniar bakarra zeinen hirumilako metro tontor erabat eremu frantziarrean dituena.
(2) Ollivier eta F.F.M giden arabera tontor honetan hirumilako igoera errezena ematen da sarbide, desnibela eta zailtasun teknika kontuan izanik.Baina ipar isurialdeko igoerari buruzkoa da Glerako aterpetik. Dirudi Pirinioeta lehenengo hirumilakora igo zela (1787ko abuztuaren 2an Henri Reboul eta Vidal).
| Bachimala | ||||||
| Pico de Culfreda (Batoua) | 3034m | E-F | ||||
| Pic Lustou | 3023m | F | ||||
| Abeillé Occ. (1) | 3024m | E | (f) | |||
| Abeillé | 3028m | E-F | ||||
| Petit Bachimala | 3061m | E-F | ||||
| Punta Ledormeur | 3120m | E-F | ||||
| Bachimala (Pic Schrader) | 3177m | E-F | ||||
| Punta del Sabre | 3136m | E-F |
(1) Hau da tontor bakarra pertsonalitate handia badu ere ez da bere izena kontsultatutako iturri guztiak agetzen. Zerrendan agertzen den izena Olivier gidaren 80. orrialdean erreferentziatik dator, laugarren paragrafoan alegia: "... Leku honetatik eta minutu gutxietan 3024. punta lortu ahal da, hau mugatik 200 metrotara kokatzen da isurialde espainiarrean eta batzutan Mendebaldeko Abeille" deitzen zaio.
(f) Mendebaldeko Abeille da gaurko Pico de la Pez. Erreferentzia Ollivier gidatik atera da eta tontor hau lehendabizikoz zerrenda batean agertzen dela, Nahiz eta 1937an Jean Arlaud aipatu. Kartografia espainiarrean izen barik 3024 metroko altuerarekin agertzen da 1938ko mapa topografiko Nazionalean 147 orrialde - Liena izeneko lehenengo argitalpenean jada aurki zitekeen. 1939an Henri Baudrimontek marraztu zuen mapa batean Pic du Port de la Pez izena emanez. Era berean, Jose Antonio Oyarzabalek egindako ezezagun Erdi Pirinioetako mapan agertzen da Pico de la Pez izenarekin.
| Macizo de Posets | ||||||
| Los Gemelos (1) | 3160m | E | (g) | |||
| La Bardamina | 3079m | E | ||||
| Pico de Posets (Llardana) | 3375m | E | ||||
| Pico de Espadas (Llardaneta) | 3332m | E | ||||
| Diente de Llardana | ||||||
| (Tucón de la Canal) | 3085m | E | ||||
| Tucón Royo (Pavots) | 3121m | E | ||||
| Forqueta de Eriste (Turets) | 3007m | E | ||||
| Eriste Norte (Beraldi) | 3025m | E | ||||
| Gran Pico de Eriste | ||||||
| (Bagüeñola) | 3053m | E | ||||
| Eriste Sur (Bagüeñola Sur) | 3045m | E |
(1) Tontor bikoitza honetara heldu baino lehen, iparraldera kokaturik, badago tontor bat mendi banaka kontuan hartu behar dela,bere nortasun duelako. Tontor nagusitik alderatuta ikusten da eta ibilbidea egitean senstsazio hori baieztatzen da, mapan 3125 metrko altuera du.
(g) Tontor honi buruzko Joan Garciak egindako oharrak bere garrantzia du, 3125 metroko kota honen anonimatu aipatzen du eta baliteke hemendik etortzea Juan Buyseren interesa tontor honetariko eta bere zerrendan bere goitizena btaiatzen du: Pico del Veterano. Baina 1973ko Salvador Moralesen zerrendan Ipar eta Hego Bikiak bataiatu ziren, nomenklatura bera erabiltzen du Salvador Moralesek 1975eko Cimas aldizkariaren artikulu batean.
| Barrera Septentrional | ||||||
| Pic de Clarabide (1) | ||||||
| (Clarabide Sur) | 3028m | E-F | ||||
| Pic de Gias (Clarabide Or.) | 3011m | E | (h) | |||
| Clarabide Norte | 3012m | E-F | ||||
| Pic Camboué (2) | 3003m | F | (i) | |||
| Pic Saint-Saud | 3043m | F | (j) | |||
| Punta Lourde-Rocheblave | 3104m | E-F | ||||
| Pico de los Gourgs Blancs | 3128m | E-F | ||||
| Pico Jean Arlaud | ||||||
| (Pico de Oô) | 3065m | E-F | ||||
| Pic Gourdon | 3034m | F | ||||
| Pic des Spijoles | 3065m | F | ||||
| Pic Belloc | 3008m | F | ||||
| Cap de la Baquo (3) | 3103m | E-F | ||||
| Pico de la Baquo | 3114m | E-F | ||||
| Pico del Portillón de Oô | 3050m | E-F | ||||
| Perdiguero | 3222m | E-F | ||||
| Pico Royo | 3121m | E-F | ||||
| Punta Literola | 3132m | E-F | ||||
| Pic Quayrat | 3060m | F | ||||
| Pic Lezat | 3107m | F | ||||
| Crabioules Occ. | 3106m | E-F | ||||
| Crabioules Or. | 3116m | E-F | ||||
| Pico de Malpás | 3109m | E-F | ||||
| Pico de Boum | 3006m | E-F | ||||
(1) Hainbat kota eta izen desberdinak nahasketa handia ekartzen dute hiru lehenengo tontorrei dagokien. Zerrenda egiteko Alpina mapaz baliotu gara.
(2)Saint Sauden kota eta kokapenari buruz erabilitako bi mapa eta erreferentzi gehienek ados dute. Camboué Ollivier gidan soilik aipatzen da. Zehats-mehats tontor hau eta bere auzokideari buruz irakurtzen badugu 97.orrialdean alderantziz kokatuta daudela ikusiko dugu, esanez "...IGNko mapa oker dabilela ematen du...". Zerrenda egiteko mapek emandako informazioa aukeratu dugu, baina azpimarratuz nahasketa ematen dela arlo horretan.
(3) Are gehiago da Baqou tontorretan nahasketa ematen dela. Kota eta izenei buruzko desestasunak ez ezik tontor osatzen duten mendi zenbakiari buruz ere nahasketa gertatzen da. Ateratzen diren puntak, dignak direnak, mendi bezala kontuan hartu behar dira eta bi sartutako zerrendan baino gehiago direla.
(h) Clarabide arteko Gias barruan sartzea 1953ko Armengaud eta Cometen "Guide de la region d'Aure et de Luchon"-ari esker da.
(i) (j) Joan Garciak esaten du nola dagoen gaizki sartuta mendi horiek 1953ko Frantziako IGN mapan.
| Massis de la Maladeta | ||||||
| Pico de Alba | 3100m | E | ||||
| Diente de Alba | 3115m | E | ||||
| Maladeta Occ. (1º Pic) | ||||||
| (Pico Cordier) | 3270m | E | ||||
| Maladeta Occ. (2º Pic) | 3220m | E | ||||
| Maladeta Occ. (3er Pic) | 3178m | E | ||||
| Pico de Le Bondidier | 3150m | E | ||||
| Maladeta | 3300m | E | ||||
| Pico Maldito | 3350m | E | ||||
| Punta Astorg | 3354m | E | ||||
| Pico del Medio | 3145m | E | ||||
| Pico de Coronas | 3310m | E | ||||
| Pico de Aragüells | 3037m | E | ||||
| Pico de Piedras Albas (1) | 3000m | E | (k) | |||
| Pico de Cregüeña | ||||||
| (Estatata Or.) | 3000m | E | (l) | |||
| Aneto | 3404m | E | ||||
| Agulla de Franqueville | ||||||
| (Agulla de Llosas NO) | 2065m | E | ||||
| Agulla de Tchihatcheff | ||||||
| (Agulla de Llosas Cent.) | 3052m | E | ||||
| Agulla d'Argarot | ||||||
| (Agulla de Llosas SO) | 3035m | E | ||||
| Espalda de Aneto | ||||||
| (Cap des Frères Cadier) | 3350m | E | ||||
| Pic de les Tempestats | 3310m | E | ||||
| Pic de Margalida | 3230m | E | ||||
| Pic Russell | 3205m | E | ||||
| Tuc de Mulleres | 3010m | E | ||||
| Vallibierna Occ. | ||||||
| (Tuca de las Culebras) | 3062m | E | ||||
| Vallibierna Or. | 3067m | E |
(1) Alpinako mapan tontor hau eta hurrengoan hirumilakoak baino gutxiago dituztenak agertzen dira, hala ere CEC(Posets-Maladeta)ko gidan aipatutako kotarekin eta hirumilako zerrenda zeinena aipatzen dien lan honetako bukaeran agertzeagatik, erabaki da zerrendan sartzea.
(k) (l) Ematen du 1973ko Salvador Moralesen hirumilako zerrendaz aritzen dela.
| Besiberri-Coma les Bienes (1) | ||||||
| Besiberri Nord | 3014m | E | ||||
| Besiberri Central | ||||||
| (Doble Ressalt) | 3003m | E | ||||
| Besiberri Sud | 3030m | E | ||||
| Coma Lo Forno | ||||||
| (Coma Les Torres) | 3030m | E | (m) | |||
| Punta Passet | 3003m | E | ||||
| Punta Alta de Coma les | ||||||
| Bienes | 3014m | E | ||||
| Pala Alta de Serraders (2) | 3001m | E | (n) | |||
(1) Tuc de Mulleres eta hurrengo taldekoal (Pica d´Estats) Kataluniako hirumilakoak dira. Gainontzekoak frantziarrak eta aragoiarrak dira.
(2) Alpina maparen arabera ez da hirumilakoa. Hala ere, CEC (Pallars-Aran) gidaren arabera bai dela.
(m) Coma les Torres mendia egia esan, 2815 metrokoa tontor nagusitik ekialdera kokatuta.Halaber, Comoloformo de Gourdon izenarekin aipatzen da; izan ere 1876ko urriaren hamarrean honek lortu zuen punturik altuena Coma lo Formora saiakera.
| Pica d'Estats | ||||||
Hauxe da aldea ezin duguna aurkitu . Lau hirumilakoak izan behar dira zerrendako 138 tontorrak zerrenda betetzeko. Dudarik gabe, Pica d'Estats, Montcalm, Sotllo dira zalantzan geratzen da zein izango zen laugarrena Verdaguer edo Picaren erpin geodesikoa (Punta Gabarró).
FTer (Fidelek itzuli du)
