Feliu Izarden hirumilako zerrenda(1987ko 4.argitalpena)
1987ko udaberrian, Feliu Izardek, Lleidako Centre Excursionistaren babespean, bere lista de tresmiles de 1985 lehenengo berrikustea argitaratzen du.Hangoari dagokionez aldaketak gutxienekoak dira, baina bere garrantzia dute. Erakusten dute Feliu Izardek kontsultatu duela lista de tresmiles de 1985.aurreko urtekoa eta Cregüeñako Orratzak eta Juncadellaren arteko izenak aldatzen ditu Alpinako maparen agertzen diren atitude okerrekin bat datoz. Altitude hauek ez zuen 1985 urtean kontuan hartu. Cregüeña ertzeko orratzen kokapena jarraitzen du aipatzen:Mendebaldeko, Erdiko eta Ekialdekoa.Baina Buysek datu hau alde batera uztean eta atitudetan oinarritzean, nahi gabe Cregüeña eta Juncadella izenak alderantzikatzen ditu; izan ere, altitudeak zuzendu zirenean horiekin batera orratzen izenak joan ziren. Harritzekoa da lehenengo igoera faltsuak, Juncadella eta Haurillonena Malditoko hego ertzera, sortzen du akats toponimiko hori.
Hemen aipatu beharko litzateke Cregüeña ertzeko lehenengo igoeraren istorioa, oso arrunta eta guztiz faltsua baita.
1956ko apirila-ekaina 26 zenbakiduna Pyrénées aldizkarian André Armengauden artikulua kaleratzen da, non Luchongo Jean Haurillon gidariaren elkarrizketa agertzen den hau hil baino urte batzuk lehenago, esleipen honen oinarria da. Haurillonek esaten du 1908 urtean Cregüeñako ertza egin zuela, baina datari buruzko inolako ziurtasunik, buruz hitz egiten baitu. kontakizun hori 1957ko Jean Escudieren liburuan "El Aneto y sus hombres" agertzen da.1958ko Armengaud eta Jolisen "Posets-Maladeta" gidan kontakizun hau ere irakur daiteke eta Haurillonekin batera , bezero gisa, Emili Juncadella agertzen da.Geroago 1978an Marcos Feliu Dordek igoera horren berria argitaratu zuen "La conquista del Pirineo" liburuan. 1976 urtean Montesquiuko Gaztelua, Emili Juncadellaren etxea, Barcelonako diputazioari eman zion. Orduan, 1908 eta 1913 arteko Juncadellak egindako txango diarioa agertzen da.David Vilaseca Bascoren "Emili Juncadella. Aventures d'un burgès als Pirineus", Cossetania Edicions.2004 liburuan aztertzen da diarioa. Diarioan agertzen den testutik ondoioztatu daiteke Juncadella eta Haurillonek sekula ez zuenik Cregüeñako ertza egin. Gertuena, 1912ko abuztuaren 12 eta 13an Maldito Tontorraren saiakera egin zuten,eguraldi txarra da eta ez zuten lortu, soilik Cregüeñako lakutik gaur egungo Abadias tontorreko ondoan dagoen lepora (ez da Malditoko lepoa, baizik eta lehen Maladeta Hego arrakala edo Anetoko lepoa aipatu zena)igo ziren, Anetoko glaziarrera jaitsi eta Goiko Portillonetik Luchongo Hospicera abiatu ziren). Esan beharra dago edonon ez dela Haurillonen diarioak aurkitu,orduan gidari horrek ustezko lehenengo igoerak egin zituena ez dago froga idatzirik. Ertzako azken zatian, Maldito tontorrera gertuena, 1905eko abuztuaren 3a Luis Le Bondidier eta Louis Camboué Sansuc eta Baylat-Lucquet gidariekin batera ibili ziren, lehendabizikoz Maldito Tontorrera igotzean. Cregüeñako ertzera lehenego igoera idatzia (ez osoa, soilik hirugarren orratzetik Haurillon orratzetik) 1928ko abuztuaren 3an Jean Arlaud, P.Abadie, L.Bridenne, G.Guiraud, J.Prunet, eta P.Seguyk egin zuten Llosasean GDJen kanpamenduan egoten zirenean.1935 urtean Joaquim Toldra y Francesc Homedesek ertz hori jaitsi zuten, nahiz eta osoa ez izan oso goitik utzi baizuten, komentatzen zuten bizpahiru kordada frantziarrek igo zutela. 1957ko otsailan lehenengo negu-igoera Armengaudek egin zuen.
Lehenego balizko igoeraren oinarriturik Feliu Izardek ertzeko izen gabeko orratzak bataiatzen zituen, Haurillon altuena, Juncadella ertainekoa; eta Cregüeña txikiena ertza izen hori baitauka.Jakinarazi behar da Buysek orratzen izena aldatu ez ezik gidariarena ere egiten duela. Hala da, bere liburuaren argitalpenak gazteleraz esaten du Haurillon Russellen gidariaren bat zela.Buysek Haurillon ukitzen duena, Jean izenekoa ere (1816-1868), Jean Harillonen aitona da, "Danse" goitizenaz (1878-1964, berari eskaini zioten orratzaren izena.Liburuaren argitalpen frantsesan, ordea, akats hori zuzentzen da esanez orratzaren Jean Haurillon Jean d´Usselen gidaria izan zela. Baieztapen hori guztiz egia da, izan ere, 1912an Russell tontorretik Anetora ibilbide osoa egin zuten biek.
Buyseren akatsean ez zuen Miquel Capdevilak erori, bere liburuan "Pirineos: Los tresmiles en 30 jornadas" Feliuk egindako ordena zuzena hartu zuen.
Jarraian 4. argitalpenako Feliu Izarden hirumilako zerrenda kopiatzen ditugu.
ZEN | IZENA | ALT. | Beste izen batzuk | Oharrak | ||||
1 | Pic d'Aneto | 3404 | ||||||
2 | Pic dels Posets | 3375 | Pic de Llardana | |||||
3 | Mont Perdut | 3355 | ||||||
4 | Punta d'en Astorg | 3354 | ||||||
5 | Espatlla d'Aneto | 3350 | Pta. dels frères Cadier o Cap des 5 frères | |||||
6 | Pic Maleït | 3350 | ||||||
7 | Pic del Mig | 3345 | ||||||
8 | Pic de les Espases | 3332 | Pic de Llardaneta | |||||
9 | Cilindro de Marboré | 3325 | ||||||
10 | Tuca de Llardaneta | 3311 | (1) | |||||
11 | Pic de Corones | 3310 | ||||||
12 | Pic de les Tempestats | 3310 | ||||||
13 | Pic de la Maladeta | 3308 | ||||||
14 | La Pique Longue | 3298 | ||||||
15 | El Clot dera Hount | 3274 | ||||||
16 | El Soum d'en Ramond | 3254 | Pic d'Añisclo | |||||
17 | Pic de Marboré | 3253 | ||||||
18 | Punta d'en Cordier | 3252 | Maladeta Occ. Sur 1ª | |||||
19 | Pic de la Cerbillonera | 3247 | Cerbillonar, Cerbillona, etc | |||||
20 | Pic de na Margalida | 3241 | ||||||
21 | Pic Central | 3235 | ||||||
22 | Perdiguero | 3221 | ||||||
23 | Pic de Montferrat | 3220 | ||||||
24 | Punta d'en Sayó | 3220 | Maladeta Occ. Sur 2ª | |||||
25 | Pic d'en Russell N | 3207 | ||||||
26 | Punta d'en Chaussenque | 3205 | ||||||
27 | Pic d'en Russell | 3205 | ||||||
28 | Le Piton Carré | 3198 | Les Jumeaux | |||||
29 | Le Pic Long | 3192 | ||||||
30 | Punta d'en Mir | 3178 | Maladeta Occ. Sur 3ª | |||||
31 | El Dedo del Mont Perdut | 3178 | ||||||
32 | Gran Bachimala | 3177 | Machimala, Pta. Schrader | |||||
33 | Punta d'en Delmàs | 3170 | Maladeta Occ. Sur 4ª | |||||
34 | Pic Or. de la Cascada | 3161 | ||||||
35 | Pic Badet | 3160 | ||||||
36 | Los Gemelos | 3160 | (2) | |||||
37 | Pic de Campvielh | 3157 | ||||||
38 | Pic de Lentilha | 3156 | ||||||
39 | Pic de Lliterola | 3152 | ||||||
40 | Pic de Tapou | 3150 | ||||||
41 | Pic d'en Le Bondidier | 3150 | ||||||
42 | Pic de Marmuré | 3145 | Bat-laitouse, Balaitus, Pico Moros | |||||
43 | Pic de Taillón | 3144 | ||||||
44 | Punta del Sabre | 3143 | ||||||
45 | Pica d'Estats | 3143 | ||||||
46 | Dent d'Alba | 3136 | ||||||
47 | Pic de la Munia | 3134 | ||||||
48 | Pic dels Gorgs Blancs | 3131 | ||||||
49 | Pic del Milieu | 3130 | (3) | |||||
50 | Pic del Veterano | 3125 | (4) | |||||
51 | Punta d'en Mossèn Cinto | 3125 | Punta N.Oest o Pic Occ. de la Pica | |||||
52 | Pta. dels Pavots | 3121 | Tucon Royo | |||||
53 | Pic Roio | 3121 | ||||||
54 | Pta. d'en Ledourmeur | 3120 | ||||||
55 | Pic d'Alba | 3118 | ||||||
56 | Pic Or. dels Crabiolès | 3118 | ||||||
57 | Pta d'en Gabarró | 3115 | Pta. S.Est o Pic Or. de la Pica | |||||
58 | Seilh dera Vaca | 3114 | ||||||
59 | El Malhpas | 3109 | ||||||
60 | Pta. d'en Lourde-Rocheblave | 3107 | ||||||
61 | Pic d'en Brulle | 3106 | Pic Central de la Cascada | |||||
62 | Pic dera Vaca | 3106 | ||||||
63 | Pic Occ. dels Crabiolès | 3106 | ||||||
64 | Cap dera Vaca | 3097 | ||||||
65 | La petita Munia | 3096 | ||||||
66 | Pic Occ. de la Cascada | 3095 | ||||||
67 | Pic de Neuvielh | 3092 | Pic d'Aubert | |||||
68 | Pico del Infierno | 3091 | Gran Pico de la Quijada de Pondiellos | |||||
69 | Sierra Morena | 3090 | ||||||
70 | Pic d'en Lezat | 3090 | ||||||
71 | Pic de Troumouse | 3085 | ||||||
72 | Dent de Llardana | 3085 | ||||||
73 | Montcalm | 3080 | ||||||
74 | Pic de Bardamina | 3079 | ||||||
75 | Pic Occ. del Infierno | 3076 | ||||||
76 | Pic d'en Jean Arlaud | 3074 | Pic d'Oo | |||||
77 | Pic Maou | 3074 | ||||||
78 | La Espalda de Marboré | 3073 | ||||||
79 | Pic de Sotllo | 3073 | ||||||
80 | Gran Pic d'Astazou | 3071 | ||||||
81 | El Garmo Negro | 3070 | es el apropiado "Pico Bandera" | |||||
82 | Pico de las Frondellas | 3069 | ||||||
83 | Pic Maubic | 3069 | ||||||
84 | Pta. Ctal. Frondellas | 3068 | ||||||
85 | Pic de Vallhiverna | 3067 | ||||||
86 | Pta. d'en Franqueville | 3065 | ||||||
87 | Pic dels Spijoles | 3065 | ||||||
88 | Pic de les Colobres | 3062 | ||||||
89 | Petit Bachimala | 3060 | ||||||
90 | Pico Or. del Infierno | 3056 | ||||||
91 | Gran Pic de Bagüenyola | 3053 | Eriste Ctal., Leners | |||||
92 | Pta. d'en Cikhacev | 3052 | ||||||
93 | Torre d'en Costerillou | 3049 | Torre dels germans Cadier | |||||
94 | Pico de la Argualas | 3046 | Arollas, no hauria de ser el "Pic Bandera" | |||||
95 | Eriste Sud | 3045 | Bagüenyola Sud | |||||
96 | Pic del Portillò d'Oô | 3044 | ||||||
97 | Pta. d'en Camboue | 3043 | ||||||
98 | Pta. Sans Nom | 3040 | ||||||
99 | Pic des Trois Conseillers | 3039 | ||||||
100 | Pic d'Aragüells | 3037 | ||||||
101 | Pta. de l'Abeille | 3036 | ||||||
102 | Pic de Culfreda sud | 3035 | Batouas sud | |||||
103 | Pta. d'en Argarot | 3035 | ||||||
104 | Turon de Neuvielh | 3035 | ||||||
105 | Agulla d'en Haurillon | 3035 | Pta. Or. cresta Cregüenya | |||||
106 | Gran Quayrat | 3034 | ||||||
107 | Pic Occ. de Gabietu | 3034 | ||||||
108 | Pic d'en Gourdon | 3034 | Pic Noir | |||||
109 | Pic de Comaloforno | 3033 | Montado de Caldes | |||||
110 | El petit Vinhamala | 3032 | ||||||
111 | Pic de Culfreda nord | 3032 | Batouas nord | |||||
112 | Pic de Bugarret | 3031 | ||||||
113 | Pic Or. de Gabietu | 3031 | ||||||
114 | Pico de Algas | 3030 | ||||||
115 | Besiberri | 3030 | ||||||
116 | Pics de Clarabide | 3028 | ||||||
117 | Pic de Lustou | 3026 | Pic d'Estiouere o du Tour | |||||
118 | Pic d'en Beraldi | 3025 | Bagüenyola o Eriste Nord | |||||
119 | Pta. d'en Heredia | 3024 | Pico Anónimo | |||||
120 | Pta. de la Pez | 3024 | ||||||
121 | Agulla d'en Ussel | 3022 | ||||||
122 | Pta. d'en Heïd | 3022 | ||||||
123 | Pala Carbonouse | 3021 | ||||||
124 | Dent d'Estibere Male | 3017 | ||||||
125 | Agulla de Pondiellos | 3015 | ||||||
126 | Pta. Cregüenya | 3015 | Pta. Occ. Cresta Cregüenya | (5) | ||||
127 | Besiberri Nord | 3014 | ||||||
128 | Pta. Alta de la Comaslesbienes | 3014 | ||||||
129 | Petit Pic d'Astazou | 3012 | ||||||
130 | Pta. de Ramougn | 3011 | Turon Petit | |||||
131 | Pic de Gias | 3011 | ||||||
132 | Tuc de les Mulleres | 3010 | ||||||
133 | El Diente Royo | 3010 | ||||||
134 | La Torre de Marboré | 3009 | ||||||
135 | Pic de Turets | 3007 | La Forqueta | |||||
136 | Pic de Robinhera | 3007 | Louseras | |||||
137 | El Corral Ciego | 3006 | Casque de Marboré | |||||
138 | Pta. Occ. de las Frondellas | 3006 | ||||||
139 | La Gran Faixa | 3006 | ||||||
140 | Pic Nord de Pondiellos | 3006 | Arnales Nord | |||||
141 | Pic d'Estaranha | 3006 | ||||||
142 | Pics d'en Belloc | 3006 | ||||||
143 | Agulla d'en Juncadella | 3005 | Pta. Central Cresta Cregüenya | (6) | ||||
144 | Pic Rodó de Canalbona | 3004 | ||||||
145 | Pic del Boum | 3004 | ||||||
146 | Pta. d'en Saint-Saud | 3003 | ||||||
147 | El Doble Ressalt | 3003 | Besiberri Central | |||||
148 | La Punta de las Olas | 3002 | ||||||
149 | Pta. d'en Celestin Passet | 3002 | ||||||
150 | Pic de Pondiellos | 3001 | Arnales Sud |
(1) Tuca de Llardaneta, izen hori Juan Buysek hartu zuen aurreko urtean Muntanya aldizkarian argitaratu zen zerrendatik.
(2) Bikiak buyseren nomenklatura jarraituz kokapen geografika desagertzen da.
(3) Pic de Milieu,hau ere Buyseren aurreko zerrendatik hartu zen.
(4) Pico del Veterano. Ipar Bizkiak ordezkatu zuen.Buyseren bataio proposomenari esker.
(5) Punta de Cregüenya.Punta horren altuera aldatzen da Alpina mapetan agertzen diren altuerari egokitzeko.Bere kokapena mantentzen da Cregüeñako lepora gertuena izanik.
(6) Agulla d'en Juncadella.Aurrekoa bezala altitudea aldatzen da Alpina mapetako altuera okerrak kointzidi dezan.
Ikus dezagun bi tontorretan, Bikiak eta Veteranoak, Buysek erabili zuen nomenklatura hartzen dela eta beste bi tontor gehiago gehitzen direla aurreko argitalpenetan ahaztua eta Buyseren zerrendatik hartzen direla, Tuca de Llardaneta eta Pic de Milieu.Gainera Cregüeña ertzeko lehenengo bi orratzen altitudeak adosten dira Alpina mapetakoetan izateko. Geroago Buysek ez du zuzenketa hori kontu hartuko, izen dantza bi orratz horietan burutu egin dira.Gainera alde txiki batzuk beste tontor batzuetan gertatzen dira toponimia eta altitudeen artean.
FTer (Fidelek itzuli du)