jueves, 11 de abril de 2013

Jacques Jolfreren hirumilako zerrenda(1980).

Jacques Jolfre (Toulouse,1937) espeologo eta piriniozale ezaguna da, liburu asko sortu du.

Kasu honetan aurreneko aldiz hirumilako zerrendarekin frantziar batek argitaratzen duena topo egiten dugu. Hegoaldean argitaratzen diren zerrendekin alderatuz, piriniozaletasun frantziarrak denbora luze itxoin behar izan du Prinioetako hirumilako zerrenda izan arte.Egia da, lehengo zerrenden berri izan dugu, baina inoiz ez dira kaleratu izan (Baudrimonten zerrenda). Hemen gai soziologikoa ikusten da, baliteke ipar komunitate mendizalearen artean Pirinioak bere osotasunean guztiz ezagunak izatea? edo inork ez du hain ondo ezagutzen Pirinioak gai honetan mahisua izateko?.

Dena dela, 1980ean JAcques Jolfrek bere zerrenda jakitera ematea erabakitzen du.CAFeko Pirinioetako ataletaren hiruhilabetako aldizkarian, 1980ko ekainaren Revue Pyrénéenne 10. seriean, 8 eta 9.orrialdean.

10 zenbakidun Revue Pyrénéennen azala.

Mendiek izaten dute izena zenbatzea erabakitzen du, nahita izengabekoak baztertzen ditu. Hauxe da hizpide bakarra zerrenda egiteko. 132 tontor zenbatzen ditu. Baina Jolfrek ekarpen bat egiten du, euren garrantziaren arabera tontorrak banatzen ditu lehenengoa egiten duena izanik. Argitzen du estimazio pertsonala dela eta inor ez diola inposatu nahi. Horrela benetazko tontorrak bereizten ditu, bere zerrendan izartxo batekin agertzen dira, gainerakoenak (40).Banaketa hori egitean Jolfrek esaten du teorian hizpidek argiak eta errezak aplikatzea irudi arren praktikan errealitate aztertzea buruhaustea dela.

Frantziako IGN edo Espaniako mapetatik lortzen ditu altuerak, edo Ollivieren eta Lerdomeuren gidetatik.

Beranduago Buyseren hirumilako taldean Jacques Jolfrek parte hartu zuen eta dudarik gabe bere ekarpena egin zion Buyseren zerrendari.

Hurumilakoarekiko lotura ez da hemen gelditzen; izan ere 1991an hirumilakoei buruzko liburua argitaratzen du, "Pyrénées 3000", liburu hori fotografikoa da batez ere. Hori bai Buysek egindako11aldeak agertzen dira baina tontor garrantzitsenak aipatuz ez du bere zerrenda bera jarraitzen.

Jarraian Jacques Jolfreren zerrenda osoa kopiatzen dugu. Oharrek zenbait puntu argitzen dute.

* Pic d'Arollas   3051m (1)
* Pic Banderas   3021m (2)
* Pic Algas   3041m (3)
  Pics d'Enfer : Cime Ouest 3073m  
*   Cime Centrale 3081m  
    Cime Est 3076m  
* Pic Balaïtous   3144m  
  Aiguille Cadier   3022m  
* Pics de Frondellas : Oriental 3063m  
    Central 3025m  
    Occidental 3006m  
  Tour Cadier   3049m  
  Aiguille d'Ussel   3022m  
* Pic de la Grande Fache   3005m  
* Pic de Vignemale (Pique-Longue)   3298m  
* Piton Carré   3197m  
* Pointe Chausenque   3204m  
* Pic Petit Vignemale   3032m  
* Pic du Clot de la Hount   3289m  
* Pic Cerbillona   3247m  
  Pic Central   3235m  
* Pic Montferrat   3219m  
* Pic Grand Tapou   3150m  
  Pic du Milieu   3130m  
* Pics Gabiétous : Occidental 3034m  
    Oriental 3031m  
* Pic Taillon   3144m  
* Pic Casque de Marboré   3006m  
* Tour du Marboré   3009m  
* Pic de l'Epaule du Marboré   3073m  
  Pics de la Cascade : Occidental 3095m  
    Central 3029m (4)
    Pic Brulle 3106m  
*   Oriental 3161m  
* Pic Marboré   3248m  
  Pic Petit Astazou   3012m  
* Pic Grand Astazou   3071m  
* Pic Cylindre du Marboré   3325m  
* Pic Mont Perdu   3355m  
* Soum de Ramond   3260m  
* Pic Las Olas   3002m  
* Pic Louseras (ou Robinera)   3003m  
* Pic de la Munia   3133m  
  Pic de la Petite Munia   3096m  
* Pic Serre Mourène   3090m  
* Pic Troumouse   3085m  
  Pic Heid   3022m  
* Pic Néouvielle   3091m  
* Pic Ramougn   3011m  
* Pic des Trois Conseillers   3039m  
* Turon du Néouvielle   3035m  
* Pic Long   3192m  
  Pic Maubic   3058m  
* Pic Bugarret (ou d'Estibère Bonne)   3031m  
  Dent d'Estibère Mâle   3017m  
* Pic Badet (ou d'Estibère Mâle)   3160m  
  Pic Maou   3074m  
* Pic Campbieil   3173m  
* Pic d'Estaragne   3006m  
  Crête Carbounouse-Point culminant   3021m  
* Pic Batoua   3034m  
* Pic Lustou   3023m  
* Pic de l'Abeillé   3028m  
  Pic Petit Bachimale   3061m  
  Pointe Ledormeur   3120m  
* Pic Schrader (ou Grand Bachimale)   3176m  
* Punta del Sabre   3136m  
* Pics de Clarabide :   3020m  
    Oriental 3010m  
    Nord 3012m  
* Pic Saint-Saud   3043m (5)
  Pic Camboué   3003m (5)
  Pointe Lourde-Rocheblave   3104m  
* Pic Gourgs Blancs   3128m  
* Pic Belloc   3008m  
* Pic des Spijeoles   3066m  
* Pic Gourdon   3034m  
* Pic du Port d'Oo (Jean Arlaud)   3065m  
* Pic Seil de la Baquo   3103m  
* Pic Portillon d'Oo   3050m  
* Pic Perdiguère   3222m  
* Pointe Literole   3132m  
  Pic Royo   3121m  
* Pic des Crabioules : Oriental 3116m  
    Occidental 3106m  
* Pic Lézat   3107m  
* Pic Quayrat   3060m  
* Pic Maupas   3109m  
* Pic de Boum   3006m  
* Pic Bécibéri Nord   3014m  
* Pic Bécibéri du Milieu   3003m  
* Pic Bécibéri Sud   3030m  
* Pic Comolo Forno   3033m  
  Pic Célestin Passet   3002m  
* Punta Alta Comolo Pales   3014m  
* Pic d'Albe   3100m  
* Dent d'Albe   3114m  
* Pics Maladeta Occ.: 1er pic 3270m  
    2e pic 3220m  
    3e pic 3187m  
* Pic Le Bondidier   3150m  
* Pic Maladeta   3308m  
  Pic Maudit   3350m (6)
* Pointe d'Astorg   3354m  
* Pic du Milieu   3345m  
* Pic Coroné   3310m  
* Pic Néthou   3404m  
  Epaule du Néthou   3350m  
  Aiguilles de Llosas : Aig. Franqueville 3066m  
    Aig. Tchihatcheft 3048m  
    Aig. Argarot 3030m  
* Pic des Tempêtes   3310m  
* Pic Margalide   3260m  
* Pic Russell   3205m  
* Pic Erouel (ou Araguëlls)   3037m  
* Pic Piedras Albas ou Estatats Oriental   3000m (7)
* Pics Malibierne : Oriental 3067m  
    Occidental 3062m  
* Pic des Moulières   3010m  
  Pic Los Gémélos   3160m  
* Pic Bardamina   3079m  
* Pic des Posets ou de Llardana   3375m  
* Pic Las Espadas ou Llardaneta   3332m  
* Pic des Pavots ou Tucon Royo   3121m  
* Pic des Tourets ou Forqueta   3007m  
  Tucon de la Canal ou Diente de Llardana   3085m  
* Pic Eristé Nord ou Béraldi   3025m  
* Grand Pic d'Eristé ou de Baguenola   3053m  
  Pic Eristé Méridional ou Baguenola Sud   3045m  
* Pic d'Estats   3143m  
* Pic Montcalm   3078m  
* Pic Sullo   3072m  

(1) Garmo Negro da. Piriniozaletasun frantziarren artean oso arrunta da Panticosako bainuetxearen gainean dauden izen tontorrak nahastea.

(2) Algás da, aurreko puntuan aipatu den bezal gertatzen da. Kasu honetan akatsa Pico de La Banderatik dator. Izen hau Nazional Topografiko Mapak 1:50000,145. orrialdea, ematen du 1936 eta 1945 argitalpenetan.

(3) Argualas da. Kasu honetan bere gidetan berak emandako izena jarraitzen du.

(4) Nahasketa dirudi Urjausiko. Erdi Tontorra Brulle tontorra da.

(5) Saint-Saudeta Canbouéren arteko altuera aldaketa klasikoa. Akats Ledormeur gidatik dator edo1945eko bere mapetik,3.orria, non bi tontorren kokapena aldaturik dagoen. Era berean, 1980ko IGN frantziaren argitalpena "Carte de randonnées. 5-Luchon, Aure-Louron" 1:50.000 eskala non Pic Saint-Saud 2043 metroko altuera duena.

(6) Jacques Jolfrek adierazten du bi tontor oso gerturik daudenean, minutu gutxiagatik banatuta, bere ustez altuena nagusia da, adibide honetan Astorg Tontorra.betidanik hau toki problematikoa izan da, orografikoki Maldito Tontorra nagusia da, baina Erdiko Tontorrera doan ertza badago puntu altuagoa dena, Astorg Tontorra, ezta 10 metroko goragunearen araua aplikatuz konpotzen da arazoa. Bi aukera daude : Maldito Tontorraren benetako gaina Astorg Tontorra da edo biak mantendu garaiena Astor Tontorra eta garrantzitsuena Maldito Tontorra.

(7) Piedras Albas Tontorra, Aragüellsen auzokidea, urte askoan zehar kartografian agertu zen 3000 metro izanik. Leon Mauryren mapa-krokisean Estatas 4 zenbakidun Tontorra 1945eko Les Monts Maudits". Eta 1958ko Alpinako lehenengo argitalpenean "Alto valle del Ésera I - La Maladeta" 3000metroko altuera agertzen zen. Cregüeña lakuko hegoalderantz hainbat kota agertzen ziren, lehenengoan 1934 urtean eta bigarrena 1950rekoan, Nazional Topografikoa Mapa 50k, Benasque 180. orrian. Gaur egun bere altuera 2998 metrokoa da.

FTer. Fidelek itzuli du