jueves, 23 de agosto de 2012

Manuel Cortesen hirumilako zerrenda (1977).

Juan Mari Feliuren bi opuskuluen artean eta haiekiko guztiz independienteak izanik, 1977 urtean, hirimilako zerrenda berria kaleratzen da. Bere egilea Manuel Cortés (Manel) izan zen eta Lleidako Centre Excursionista 1977ko azaroaren aldizkarian agertzen da, "Els tres mil del Pirineu" bere izenburua izanik. Cortesek espresuki izena dituzten tontor guztiak ("cims principals i també els de segona fila") aipatzen ditu bere zerrendan. Hementxe da lehenengo eta berehalako hizpidea baliotasun emateko hirumilako bati. Egia da izena ez duena ez dela existitzen, ez da agertzen bibliografian ezta kartografian ere. Tontorrak geografiko unitate edo mendigunetik biltzen ditu, hamaika alde lortuz. Gero, Buysek hauek hartuko ditu. Manel beraren iritzia da bere zerrenda ez zela oinarririk ondorengo Feliu Izarden zerrenda eta ofizialtzat emango zuela Lleidako Centre Excursionistak. Gaur egun Manelek bere lana ukatzen du hirumilako gaiaren norabideak hartu duen ikusita. Gogoan har daiteke hirumilako lehengo zerrenda katalan mendikatea bere osotasunean hartuz.

Bere zerrenda egitean Manuel Cortes garai hartako kartografian oinarritzen da, Batez ere Alpinako argitaletxera eta IGN espiniar eta frantziren mapa topografikoak ere erabiltzen ditu. Halaber, Gida Ollivieren izen batzunk ateratzen ditu baina Kartografia ofizial frantziar kontsultatu gabe.

Cortesek 122 tontorrak zenbatzen ditu. Nahiz eta tontor berriak agertzen diren. Erabilitako irizpide dela eta esan daiteke poliki mapetan edo antzineko kontaketan izkutatuko izen berriak agertzen direla.

Jarraian Manuel Cortesen zerrenda osoa jartzen da, ohar batzuekin batera gauza batzuk argitzeko.

REGIO DE PIEDRAFITA-PANTICOSA
       
    m.  
1 Frondella Occid. 3000  
2 Frondella Central 3064  
3 Frondella Oriental 3069  
4 Balaitous 3146  
5 Agulla Anònima 3024 (1)
6 Gran Facha 3006  
7 P. Infierno Occid. 3076  
8 P. Infierno Central 3091  
9 P. Infierno Orient. 3006  
10 P. de los Arnales 3001  
11 Pondiellos 3060 (2)
12 Argualas (Arollas) 3045 (3)
13 Algas 3030  
       
REGIO DE VIGNEMALE
       
    m.  
14 P.Tapou 3143
15 Montferrat 3220  
16 P. Central 3235  
17 Cerbillonar 3222  
18 Clot d'Era Hount 3285  
19 Pique Longue 3298  
20 Pitón Carré 3198  
21 Pointe Chausenque 3205  
22 Petit Vignemale 3032  
       
REGIO D'ORDESA-GAVARNIE
       
    m.  
23 Gabieto 3034  
24 Taillon 3144  
25 El Casco 3006  
26 La Torre 3012  
27 Espalda de Marboré 3077  
28 P. Occ. de la Cascada 3099  
29 P. Central de la Cascada 3165  
30 P. Oriental de la Cascada 3165  
31 P. de Marboré 3253  
32 Cilindro de Marboré 3328  
33 Monte Perdido 3352  
34 Soum de Ramond 3254  
35 Punta de las Olas 3002  
36 Petit Astazou 3024  
37 Gran Astazou 3080  
       
REGIO DE TROUMOUSE-BARROSA
       
    m.  
38 Robiçera (Louseras) 3007  
39 La Munia 3134  
40 Petit Munia 3096  
41 Serra Morena 3090  
42 P. de Troumouse 3085  
43 P.Heid 3022  
       
REGIO DE CAMPBIEIL-LONG
       
    m.  
44 P. Long 3194  
45 P. Badet 3162  
46 P. de Campbieil 3175  
47 P. Estargne 3006  
48 P. Tourrat 3030 (4)
49 P. Maubic 3069  
50 P. de Néouvielle 3092  
51 Turon de Néouvielle 3031  
52 Trois Conseillers 3042  
53 Pointe Ramoung 3010  
       
REGIO CINQUETA DE LA PEZ
       
    m.  
54 Batoua (Culfreda) 3035  
55 Lustou 3026  
56 P. de l'Abeillé 3036  
57 Punta Ledormeur 3120  
58 Gran Bachimala 3166  
59 Punta del Sabre 3143  
       
MASSIS DE POSETS-ERISTE
       
    m.  
60 Tucón Royo (Pavots) 3121  
61 Las Espadas 3332  
62 Posets (Lardana) 3375  
63 Los Gemelos 3125 (5)
64 Bardamina Occid. 3110  
65 Bardamina Oriental 3079  
66 P. Eriste S. 3045  
67 P. Eriste Central 3053  
68 P. Eriste N. 3025  
69 Turets (Forqueta) 3007  
       
REGIO D'ESTOS-ESPINGO-LYS
       
    m.  
70 Clarabide Occid. 3021  
71 Clarabide Oriental 3028  
72 P. de Gias 3011  
73 Pouchergues 3006 (6)
74 Pointe Camboué 3043 (7)
75 Pointe Saint-Saud 3079 (8)
76 Pointe Lourde-Rocheblave 3107  
77 Gourgs Blancs 3131  
78 P. d'Oô (Arlaud) 3074  
79 P. Gourdon 3034  
80 Spijeoles 3065  
81 Cap dera Baquo 3106  
82 Gran Pic Seilh dera Baquo 3114  
83 P. del Portilló d'Oô 3044  
84 Perdiguero 3221  
85 P. Royo de Literola 3143  
86 P. Quairat 3034  
87 P. de Lézat 3090  
88 Crabioulés Occid. 3115  
89 Crabioulés Oriental 3119  
90 Malpás 3109  
91 P. del Bom 3004  
       
REGIO LA MALADETA-VALLHIVERNA
       
    m.  
92 P. d'Alba 3118  
93 Dent d'Alba 3136  
94 P. Le Bondidier 3150  
95 Aragüells 3037  
96 Piedras Albas 3000 (9)
97 Maladeta, 1.er Occid. 3195  
98 Maladeta, 2.o Occid. 3220  
99 Maladeta, 3.er Occid. 3252  
100 Maladeta Oriental 3308  
101 Punta Astorg 3354  
102 P. Maldito 3350  
103 P. de Enmedio 3345  
104 P. de Coronas 3310  
105 Aneto 3404  
106 Espatlla d'Aneto 3350  
107 Tempestats 3290  
108 Margalida 3241  
109 P. de Rusell 3205  
110 Tuc de Mulleres 3010  
111 P.de Vallhiverna 3067  
112 Las Culebras 3062  
       
REGIO DE CALDES
       
    m.  
113 Biseverri N. 3014 (10)
114 Besiverri Central 3003  
115 Besiverri S. 3030  
116 Comaloforno 3033  
117 Punta Passet 3002  
118 Punta Alta 3014  
119 Pala Alta del Serrader 3001 (11)
       
MASSIS DE SOTLLO-ESTATS
       
    m.  
120 P. de Sotllo 3073  
121 Pica d'Estats 3143  
122 Montcalm 3080  


(1) Gaur egun Cadier Orratza da Alpinako aintzinako kartografian Pico Anonimo agertzen da.

(2) Garmo Negro da. Pndiellos izena ematen du Russell eta Wallonetik datorkigula, izan ere, tontor horri Pundillos izendatu zioten. Kartografia espaniar ofizialak Pondellos izena Arnales tontorretan ipintzen du 1936ko Sallent 145. orrialdean.

(3)Arollas edo Arualas izena Frantzian erabiltzen da Garmo Negro izendatzeko. 1963ko 2.argitalpeko Sallent orrialdean Pico Argualasi Arualas esaten zaio.

(4) Bugarret da. Frantziako kartografia osoan halakoa agertzen da. Manuel Cortesi galdetu zitzaion zergatia, esaten du, gogoratzen ez zuen mapa batetik hartu zuela edo berak asmatu zuela Torrat lakua gainean izateagatik. Guk behintzat ez dugu erreferentziarik aurkitu non Bugarret mendia Tourrat izendatu zuen.

(5) Dirudi Alpina argiteletxeko lehenengo argitalpenetatik dator izena hori, non 3125 kota Los Gemelos izenarekin agertzen den, 3160 kota ez da agertzen. Ondorengo edizioetan biak agertzen dira, baina Los Gemelos izena 3160. muturrera eraman da.

(6) (7) (8) Pouchergues gaur egungo Saint Saud tontorra da. Hiru kota hauek bere izenekin batera 1953ko Armegaud-Comet gidatik atera omen ziren "Pyrénées IV. Guide de la Region d'Aure et de Luchon" non izen hauek agertzen dira. Hobeto ulertzeko nondik datoz Gorgs Blancen izena kontsultatu hurrengo artikulua "Histoire d'une montagne, les Gourgs-Blancs", F.Termenón eta R.Aymardek idatzi zuten 2010ko urtarilaren Pyrénées 241 zenbakidunean.

(9) Piedras Albas tontorra Araguellsen auzokidea, urte luzean zehar hirumilakoa kartografian kontuan hartu zen, bere altuera 3000 metro izanik. Leon-Mauryren mapa-krokisean 3010m eta Pico 3 izenarekin agertzen da. 1945ko Les Monts Maudits" . Eta 1958ko lehenengo argitalpen Alpinako mapan "Alto valle del Ésera I - La Maladeta" 3000 metroko altuera agertzen da. Gaur egungo altuera 2993 metrokoa da.

(10) Biseverri (sic) inprimatzearen akatsa dirudi.

(11) CEC-eko Agustin Jolis eta Mª Antonia Simoren Pallars-Aran gidan Pala Alta del Serraderek 3001 metro ditu. Gaur egungoa 2983 metrokoa da.

FTer (Fidelek itzuli du)